Μια καλή ιστοσελίδα

Τι κάνει μια καλή ιστοσελίδα; Είναι μια ερώτηση που έχει αναρωτηθεί ο καθένας ο οποίος έχει είτε ο ίδιος σχεδιάσει και κατασκευάσει μια ιστοσελίδα, είτε έχει διαχειριστεί το σχεδιασμό και την κατασκευή μιας ιστοσελίδας που υλοποίησαν άλλοι, είτε έχει ζητήσει την υπηρεσία αυτή από κάποιον επαγγελματία ή εταιρεία/γραφείο. Ο εύκολος τρόπος να απαντήσει κανείς σε αυτό το ερώτημα είναι λέγοντας “μια καλή ιστοσελίδα είναι αυτή που επιτυγχάνει τους στόχους της”. Σαφώς, αυτό είναι σωστό αλλά και πολύ γενικό, ενώ απαιτεί να είναι καλά καθορισμένοι εξαρχής οι ίδιοι οι στόχοι!

Όμως οι στόχοι μιας ιστοσελίδας δεν είναι πάντοτε από την αρχή καθορισμένοι, ειδικά στο πλαίσιο του οικονομικού και διαδικτυακού περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε σήμερα, όπου τα πάντα αλλάζουν με δραματικές ταχύτητες. Παρολαυτά, αυτές ακριβώς οι συνθήκες είναι που αναδεικνύουν με πολύ ανάγλυφο τρόπο τις πρωταρχικές αξίες που οφείλει να έχει μια ιστοσελίδας. Πέρα λοιπόν, από τους ιδιαίτερους στόχους που μπορεί να θέσει μια εταιρεία από την ιστοσελίδα της, στόχοι που εξαρτώνται από την ιδιαίτερη στρατηγική της, υπάρχουν και μια σειρά από θεμελιώδεις στόχοι που είναι απαραίτητο να επιτευχθούν.

Απαραίτητοι και θεμελιώδεις στόχοι για μια ιστοσελίδα

Αυτοί οι στόχοι είναι πραγματικά απαραίτητοι γιατί χωρίς αυτούς οποιοιδήποτε άλλοι στόχοι γίνονται πολύ δύσκολο να προσεγγιστούν. Αλλά είναι και θεμελιώδεις γιατί αφορούν σχεδόν κάθε ιστοσελίδα, είτε αυτή είναι η ιστοσελίδα μιας μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας είτε το πορτφόλιο ενός ελεύθερου επαγγελματία. Αυτό δεν ακυρώνει το μέγεθος ή τη δημιουργικότητα που μπορεί να έχει η κάθε μία από αυτές. Ίσα ίσα θέτει τις βάσεις υπό τις οποίες το μέγεθος της ιστοσελίδες και η δημιουργικότητα του σχεδιασμού της θα μπορέσουν να υπηρετήσουν τελικά τους στόχους που θέλουμε να επιτευχθούν.

Η ειρωνεία είναι ότι στην προσπάθεια να προσεγγιστούν οι στρατηγικοί στόχοι μιας ιστοσελίδας λησμονούμε μερικούς από τους πιο βασικούς και θεμελιώδεις από αυτούς μερικούς από τους οποίους δε χρειάζεται καμία στρατηγική μάρκετινγκ για να τεθούν. Συχνά δηλαδή εστιάζουμε σε στόχους μεγαλεπήβολους και μακρινούς προσπερνώντας βιαστικά άλλους, πολύ βασικούς αλλά και απαραίτητους.

Ποιος δεν μπαίνει καθημερινά σε ιστοσελίδες όπου δε μπορεί καλά καλά να αντιληφθεί ποιος είναι ο στόχος τους, τι αντιπροσωπεύουν και τι εξυπηρετούν. Ποιος δε μπαίνει σε ιστοσελίδες όπου αναρωτιέται αν πράγματι βρίσκεται εκεί όπου ζήτησε να μπει όταν έκανε το κλικ στο σύνδεσμο που επέλεξε. Ποιος δε βρίσκεται κάθε τόσο σε ιστοσελίδες όπου δεν ξέρει σε ποια περιοχή της πλοηγείται τη δεδομένη χρονική στιγμή ή πώς βρέθηκε εκεί ή πού θα πρέπει να προχωρήσει στη συνέχεια. Και ποιος δε βρίσκεται πολύ συχνά σε ιστοσελίδες όπου, αντί να βρει το περιεχόμενο που ζήτησε, θαμπώνεται από γραφικά, χρώματα, ήχους και κάθε λογής στοιχεία εντυπωσιασμού, που μάλλον του προκαλούν σύγχυση παρά του προσφέρουν κάτι που αναζητούσε, ακόμη κι αν αυτό που αναζητούσε βρίσκεται πράγματι τελικά κρυμμένο κάτω από αυτά.

Ο μέσος χρήστης μιας ιστοσελίδας

Επιπλέον, όλοι γνωρίζουμε πως ο μέσος χρήστης του διαδικτύου, αυτός που με δυσκολία μπορούμε να προσδιορίσουμε ως “μέσο” αλλά με τον οποίο όλοι ταυτιζόμαστε όταν συναντάμε τα παραπάνω φαινόμενα, έχει ελάχιστο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του, είναι πολύ ανυπόμονος κι επιπλέον δέχεται καταιγισμό προσφορών από δεκάδες άλλους ανταγωνιστές προς τους οποίους γρήγορα θα κατευθυνθεί, αν απογοητευτεί από τη δική μας ιστοσελίδα.

Σε όλο αυτό, λοιπόν, το πλαίσιο τι είναι αυτό που κάνει μια καλή ιστοσελίδα; Ποια είναι τα στοιχεία αυτά που θα κάνουν μια ιστοσελίδα να ξεχωρίσει από τις άλλες του ανταγωνισμού και να πείσει τον επισκέπτη της για τους ισχυρισμούς της. Γιατί κάθε ιστοσελίδα ενέχει μοιραία έναν τουλάχιστο ισχυρισμό, ότι παρουσιάζει κάποια πρόταση στον επισκέπτη, για την οποία αυτός αξίζει να επιλέξει την οντότητα που υπάρχει πίσω από την ιστοσελίδα. Μπορεί η πρόταση να είναι “το δικό μας προϊόν έχει την καλύτερη σχέση τιμής/ποιότητας” ή “η δική μας υπηρεσία είναι η πιο ποιοτική” ή “σε εμάς θα διαβάσετε πρώτοι τα νέα της ημέρας” ή “εδώ θα γελάσετε με την ψυχή σας με τα αστεία μας” και πολλά άλλα, όμως μια πρόταση αυτού του είδους πάντα υπάρχει, ακόμη κι αν μια ιστοσελίδα δε ζητά την αποκλειστική προσοχή ενός επισκέπτη (πχ ένας επισκέπτης σπάνια θα αγοράσει δύο ζευγάρια παπούτσια τον ίδιο μήνα αλλά θα διαβάσει τα νέα του σε πολλά σημεία).

Πού βρίσκομαι; Πού ήμουν; Πού μπορώ να πάω;

Όλα τα παραπάνω, λοιπόν, λειτουργούν ως πρόλογος για κάτι που τελικά όλοι γνωρίζαμε εδώ και χρόνια. Μια καλή ιστοσελίδα πρέπει στη βάση του σχεδιασμού και της κατασκευής της να απαντά αποτελεσματικά σε μερικά θεμελιώδη ερωτήματα του χρήστη. Πού βρίσκομαι; Πού ήμουν; Πού μπορώ να πάω; Σωστά κάποιος θα παρατηρήσει ότι αυτά είναι τα θεμελιώδη ερωτήματα που πρέπει να απαντά μια οποιαδήποτε διεπαφή χρήστη (user inteface) και όχι μόνο μια ιστοσελίδα.

Κάθε φορά που μια ιστοσελίδα φορτώνει στον πλοηγό ενός χρήστη μέσα στο υποσυνείδητό του γίνονται ορισμένοι ταχύτατοι αλλά πολύ σημαντικοί συνειρμοί. Είμαι στο σωστό σημείο; Είτε πρόκειται για την αρχική (home page) μιας ιστοσελίδας, είτε για μια εσωτερική περιοχή το ερώτημα αυτό έχει την ίδια αξία. Οι χρήστες έχουν τόσο λίγο χρόνο για να βρουν αυτό που θέλουν και βομβαρδίζονται τόσο έντονα από διαφορετικές πληροφορίες για το ίδιο πράγμα, ενώ έχουν ξεγελαστεί στο παρελθόν μυριάδες φορές από ιστοσελίδες που υποσχέθηκαν κάτι αλλά τελικά δεν τους το παρέδωσαν.

Επομένως, έπειτα από κάθε κλικ του χρήστη πρέπει να υπάρχει μια ξεκάθαρη σύσταση της νέας ιστοσελίδας που φορτώνει μπροστά στα μάτια του που να του επιβεβαιώνει ότι πράγματι βρίσκεται εκεί που ζήτησε να βρεθεί και ότι έχει καλή πιθανότητα να βρει εκεί αυτό που αναζητούσε και αυτό που του υποσχεθήκαμε. Αυτή η υπόσχεση είναι πολύ σημαντική γιατί από την εκπλήρωσή της εξαρτάται το αν θα κερδίσουμε καταρχάς το σεβασμό του χρήστη και δε θα ενισχύσουμε την ανασφάλειά του.

Σεβασμός στο χρήστη και αίσθημα ασφάλειας

Αυτή η ανασφάλεια είναι που εντείνεται όταν ο χρήστης μας δε μπορεί να εντοπίσει πού βρίσκεται, πώς βρέθηκε εκεί και πού μπορεί να μεταφερθεί στην ιστοσελίδα μας στη συνέχεια. Σε αυτή την ανασφάλεια κάθε δευτερόλεπτο και κάθε περιττή πληροφορία μετράει δυστυχώς εναντίον μας. Έτσι η αρχή του μινιμαλιστικού σχεδιασμού ότι “ένα σχέδιο είναι πλήρες όταν του έχουμε αφαιρέσει ό,τι δε χρειάζεται απόλυτα” αποκτά ουσία, όχι μόνο εικαστική, αλλά και ουσιαστική. Τα περιττά στοιχεία αποπροσανατολίζουν και αγχώνουν το χρήστη, ο οποίος βρέθηκε εκεί που βρέθηκε για κάποιο λόγο και εμείς οφείλουμε να σεβαστούμε το λόγο αυτό.